Blog

Gaat de Green Deal functioneren? – door dr. Gerrit Jan van den Brink RA

Onlangs las ik een artikel in het FD over de effectiviteit van de “Green Deal” van de EU. Niemand minder dan Tariq Fancy (tot eind 2019 hoofd duurzaam beleggen bij vermogensbeheerder Blackrock), wijst erop dat dit concept niet effectief is en soms zelfs averechts zal werken. Dat herinnert mij spontaan aan een Duits gezegde: het tegenovergestelde van “goed” is “goed bedoeld”.

Fancy’s conclusie is hard: “Tenzij vermogensbeheerders concrete bewijzen hebben, moet er met koeienletters in de prospectus van een fonds staan: er is absoluut geen bewijs dat dit beleggingsproduct een positieve impact heeft op het klimaat, die niet op andere wijze tot stand zou zijn gekomen.” Het lijkt er dus op dat de huidige ESG-beleggingsinstrumenten alleen maar een goed gevoel geven, als het realiseren van de klimaatdoelstellingen aan de marktwerking wordt overgelaten.

Nu kun je op Fancy’s visie wel wat kritiek hebben. Niet alles is natuurlijk slecht, maar we moeten vooral eerlijk blijven. Ook ik heb zonnepanelen geïnstalleerd en rij in een hybride auto (E-Auto’s zijn nog niet klaar voor grote afstanden). Maar ik ben tegelijkertijd bewust dat het delven van grondstoffen voor accu’s en het bouwen van zonnepanelen, tot behoorlijke CO2-emissie leidt.

Fancy pleit, begrijpelijk, voor een CO2-belasting. Dat is duidelijk anders dan de handel in CO2-certificaten, die van een marktwerking uitgaat. Tussen 2010-2012 mocht ik meedenken en -werken aan de ontwikkeling van een CO2-model, dat de CO2-emissie in de EU vrij nauwkeurig kon voorspellen. Toentertijd was de prijs van één certificaat ca. €30 per ton CO2. Met de poging om in dit model de luchtvaart mee te nemen, verviel de waarde van de certificaten, omdat er duidelijk te veel certificaten geëmitteerd werden (een effect vergelijkbaar met inflatie). En daarmee was het belang vrijwel weg.

Terug naar de vraag of een CO2-belasting werkt? Ik denk dat dit heel beperkt is. We spreken hier namelijk over een mondiaal probleem en dan moet ook iedereen wel meedoen. Zo niet, dan is arbitrage een feit en worden de emissies verplaatst, maar niet vermeden.

Helpen verboden dan misschien? Het gat in de ozonlaag is kleiner geworden, nadat in 1987 in het Montreal-protocol het gebruik van FCKW (verbindingen van Fluor, Chloor en Koolwaterstof) verboden werd. Voor CO2 en andere emissies is echter nog een hele weg te gaan. Het flankeren van de markt met een rigide beleid is noodzakelijk. Of het op mondiaal niveau haalbaar is, blijft een grote vraag. Werk aan de winkel dus en laten we ons door een ESG-label op een fonds vooral niet in slaap sussen.

Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.

Tweet