Blog

Waarom gevestigde belangen loslaten? – door drs. Gisella van Vollenhoven AAG

Als je iets wil weten of begrijpen, dan is “waarom” de belangrijkste vraag om te stellen. Er zijn hele managementboeken over geschreven en het is dé manier waarop jonge kinderen leren (gek word je ervan als je 4-jarige kleuter maar blijft doorvragen...). De vraag “waarom” helpt je ook om keuzes die zijn gemaakt, afspraken en wetgeving bijvoorbeeld beter te begrijpen. Aan de hand van de ‘waaromvraag’, wil ik proberen de langlopende pensioendiscussie beter te kunnen doorgronden.

Waarom loopt er al lang een pensioenstelseldiscussie?

Omdat de gevestigde belangen groot zijn: niet alleen in financiële zin, maar ook in termen van invloed van de polder.

Waarom zijn de financiële belangen zo groot?

Omdat werknemers verplicht aan een pensioenregeling moeten deelnemen en het beoogd op te bouwen pensioen een fors bedrag is. En hoe ouder je bent, hoe meer je hebt opgebouwd (en dus meer “te verliezen”). Al neemt zowel het aantal verplichte actieve deelnemers als het beoogd op te bouwen pensioen af.

Waarom zijn de belangen van de polder zo groot?

Omdat pensioen één van de duurste arbeidsvoorwaarden is. Werkgevers maken met de werknemersorganisaties afspraken over het soort regeling, de mate van zekerheid, de hoogte van de premie etc. De uitvoering besteden ze vervolgens uit aan pensioenfondsen (soms verzekeraars of PPI’s), maar het liefst houden ze een zo groot mogelijke vinger in de pap, ondanks het gegeven dat pensioenfondsen onafhankelijke financiële instellingen zijn.

Waarom neemt het aantal actieve deelnemers af?

Omdat het stelsel stamt uit een periode dat bijna iedereen bij een werkgever werkte, alle werkgevers aangesloten waren bij een bedrijfstak-CAO en er geen ZZP’ers bestonden.

Waarom neemt het beoogde pensioen af?

Omdat het stelsel stamt uit een tijd dat de rente hoog was en de verwachte resterende levensduur van gepensioneerden laag. Een Euro pensioenuitkering is in 40 jaar tijd 2,5 x zo duur geworden!

Waarom hebben we dan nog zo’n oud stelsel?

Omdat het veranderen ervan verlangt dat we ons realiseren dat we zaken moeten loslaten: hoge ambities, garanties en zekerheid. Ambities moeten worden aangepast, omdat de premies te hoog worden. En daar waar het stelsel uitgaat van een uitkeringsregeling, zijn het de facto premieregelingen geworden. Garanties zijn onder de huidige economische en demografische omstandigheden, en door het gevoerde beleggingsbeleid, veelal niet meer mogelijk. En het afgesproken kortingssysteem maakt dat zekerheid geen zekerheid meer is.

Kortom, als we durven te erkennen dat we de kernelementen in het oude stelsel de facto al niet meer hebben, dan zou de overgang naar een nieuw stelsel toch mogelijk moeten zijn? Dan hoeven we ‘alleen’ nog maar de gevestigde belangen los te laten..........

Deze blog is op persoonlijke titel geschreven.

Tweet