Lees iedere week een blog op de website van het Koninklijk Actuarieel Genootschap. Vakspecialisten delen hun visie over een voor hen relevant thema. Deze keer de visie van Servaas Houben. Lees verder>>

Tweet

Sinds 2010 publiceert het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG) elke twee jaar een nieuw prognosemodel waarmee de levensverwachting voor mannen en vrouwen in Nederland wordt ingeschat. Voor pensioenfondsen en verzekeraars is de levensverwachting van belang omdat deze inzicht geeft in hoe lang een pensioen of levensverzekering moet worden uitgekeerd. Hoe langer je leeft, hoe langer en dus meer pensioen moet worden uitgekeerd. Andersom geldt dit natuurlijk ook.

We leven langer, maar minder lang dan voorheen was voorspeld

Uit de Prognosetafel AG2020 blijkt dat nieuwgeborenen in 2021 naar verwachting gemiddeld 89 jaar (man) en 92 jaar (vrouw) oud worden. Ben je nu 65 jaar oud? Dan word je gemiddeld 85 jaar (man) en 88 jaar (vrouw). Oftewel: een nieuwgeborene wordt naar verwachting maar liefst vier jaar ouder dan een nu 65-jarige. De voorspelling hoeveel ouder we worden, is naar beneden bijgesteld. Ten opzichte van de vorige prognose neemt de gemiddeld te bereiken leeftijd voor een nieuwgeborene met ongeveer 1 jaar af. Dit betekent dat pensioenfondsen en levensverzekeraars minder geld in kas hoeven te houden dan voorheen omdat er minder lang pensioen moet worden uitbetaald. Voor een gemiddeld fonds betekent dit een stijging van de dekkingsgraad met 2 procentpunten (bij een rekenrente van 1% en een dekkingsgraad van rond de 100). Voor de pensioenpremie is de impact groter. De “kostprijs” premie zal bij een gemiddeld fonds aanzienlijk dalen wanneer alleen gekeken wordt naar de nieuwe levensverwachting.

Afgevlakte stijging in de levensverwachting laat waarschijnlijk ook de AOW-leeftijd en pensioenrichtleeftijd minder hard stijgen

Een minder grote stijging van de levensverwachting heeft ook impact op de stijging van de AOW-leeftijd en de pensioenrichtleeftijd omdat de hoogte daarvan gekoppeld is aan de levensverwachting. Hiervoor is overigens de CBS-prognose het uitgangspunt en niet de AG-prognose. Zou de AG-prognose worden gebruikt dan kun je verwachten dat deze stijging minder snel zal gaan dan voorheen voorspeld. Vast staat dat de AOW-leeftijd in 2024 naar 67 jaar gaat. Vanaf 2025 zal een stijging in de levensverwachting voor 2/3e deel doorwerken in de AOW-leeftijd en pensioenrichtleeftijd. Dit betekent dat op basis van de AG-prognose de AOW-leeftijd in 2030 zal stijgen naar 67 jaar en 3 maanden. Het moment waarop de AOW-leeftijd naar 68 jaar gaat, zal dan in 2042 plaatsvinden en de pensioenrichtleeftijd (nu 68 jaar) zal pas in 2048 naar 69 jaar gaan.

Griepgolf in 2018 en modelaanpassingen zijn de belangrijkste oorzaken van de daling van de levensverwachting

De belangrijkste oorzaken van de daling van de levensverwachting hebben niets te maken met de impact van Covid-19 (waarover later meer). Bij de tweejaarlijkse update van de prognosemodel zijn namelijk twee jaren met nieuwe overlijdensdata van Nederland en Europa aan het model toegevoegd. Vooral het toevoegen van nieuwe data over 2018 heeft een negatieve impact gehad. De griepgolf in dat jaar leidde, in grote delen van Europa, tot meer sterfte dan verwacht. Een andere oorzaak is dat de methodiek voor het vaststellen van de prognosetafel is aangepast om de robuustheid en stabiliteit van het model verder te verbeteren.

Covid-19 nog niet meegenomen in de nieuwe voorspelling

Uiteraard is naar effecten van Covid-19 gekeken. Het is nu nog niet mogelijk om daar, voor de gevolgen van de levensverwachting, verantwoorde uitspraken over te doen. Een reden is dat de pandemie pas in 2020 is uitgebroken en dat daardoor de hoeveelheid beschikbare en betrouwbare data beperkt is. Ook de langetermijngevolgen zijn nog lastig in te schatten. Wordt er snel een vaccin gevonden, dan kan het een eenmalige dip zijn die de langetermijnverwachting beperkt beïnvloedt. Ook zijn er publicaties verschenen die stellen dat besmetting met Covid-19 mogelijk blijvende gevolgen kan hebben voor het functioneren van longen en andere organen. Indirect heeft Covid-19 mogelijk ook effect gehad door uitstel van ziekenhuis- en doktersbezoek voor andere klachten. Oftewel de impact van Covid-19 op de prognose is nog hoogst onzeker. Wel is al te zien dat corona bij mannen tot circa 50% meer overlijdensgevallen heeft geleid dan bij vrouwen.

Twee Covid-19 gevoeligheidsanalyses doorgerekend

Om toch een beeld te krijgen welk effect Covid-19 kan hebben op de levensverwachting, zijn twee gevoeligheidsanalyses doorgerekend waarbij in de eerste analyse de huidige “oversterfte” in 2020 blijft bestaan en niet later in het jaar wordt gecompenseerd door een lagere sterfte. Bij een “normale” griepepidemie wordt een periode met veel sterfte namelijk vaak gevolgd door een periode met minder sterfte. Dit sluiten we in deze eerste analyse uit. Bij de tweede gevoeligheidsanalyse is de aanname dat een tweede coronagolf, vergelijkbaar met de eerste golf, plaatsvindt in de tweede helft van 2020, waardoor sprake is van een dubbel effect qua “oversterfte”.

In beide gevallen is een verdere afvlakking van de stijging van de levensverwachting te zien. Dit betekent dat we nog steeds ouder worden, maar minder oud dan nu verwacht volgens het AG2020-model. In de eerste analyse worden we gemiddeld een half jaar minder oud en in de tweede analyse is deze daling ruim een jaar. Een behoorlijke impact dus, die ook de dekkingsgraad (nog 2 punten hoger) en de “kostprijs” premie (nog lager) zal raken.

Conclusie

We zien dat in de nieuwe prognosetafel de levensverwachting minder snel toeneemt. Toch wordt een nieuwgeborene volgens verwachting nog altijd zo’n 4 jaar ouder dan een nu 65-jarige. De impact van de nieuwe levensverwachting op de dekkingsgraad van een gemiddeld pensioenfonds bedraagt ongeveer 2 procent.

Over de invloed van de huidige Covid-19 pandemie op de levensverwachting kunnen nog geen definitieve uitspraken worden gedaan, vanwege het ontbreken van voldoende data. Uit de doorrekening van twee gevoeligheidsanalyses blijkt dat de verwachte stijging van de levensverwachting verder kan afnemen. In de loop van 2021, wanneer er meer data beschikbaar is over 2020, verwacht het AG met nieuwe cijfers naar buiten te komen.

Auteur

Ir. drs. Marco van der Winden AAG MBA, actuaris AG en lid van de Commissie Sterfte Onderzoek (CSO) van het Koninklijk Actuarieel Genootschap. Marco van der Winden schrijft dit artikel vanuit zijn rol als lid van de CSO. Het artikel geeft de uitkomsten weer van het rapport dat door de CSO is opgesteld.

Lees iedere week een blog op de website van het Koninklijk Actuarieel Genootschap. Vakspecialisten delen hun visie over een voor hen relevant thema. Deze keer de visie van Agnes Joseph. Lees verder>>

Tweet

PERSBERICHT

Uit de nieuwe Prognosetafel AG2020 van het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG) blijkt dat Nederlanders nog steeds ouder worden. De verwachte toename van de levensverwachting is echter afgevlakt in vergelijking met de Prognosetafel AG2018. Op basis van de laatste inzichten is de levensverwachting van een meisje, geboren in 2021, 91,7 jaar en van een in 2021 geboren jongetje, 89,3 jaar. Dit is een neerwaartse bijstelling van ongeveer een jaar ten opzichte van de vorige AG-prognose. De Prognosetafel AG2020 vervangt de Prognosetafel AG2018.

De meeste pensioenfondsen en verzekeraars gebruiken de Prognosetafel AG2020 voor het vaststellen van hun technische voorzieningen en premies. De effecten zullen niet voor alle portefeuilles hetzelfde zijn. Met name de samenstelling naar leeftijd en geslacht bepaalt de effecten voor een specifieke portefeuille. In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat bij een rekenrente van 1%, bij gemiddelde portefeuilles, de technische voorzieningen met ongeveer 2% zullen afnemen. De afname van de technische voorzieningen zal een positief effect hebben op de dekkingsgraden van pensioenfondsen.

De nieuwe prognose AG2020 is gebaseerd op Europese gegevens tot en met 2018 en Nederlandse data tot en met 2019. Dit betekent dat de effecten van Covid-19 niet zijn meegenomen in de nieuwe inschattingen van de levensverwachtingen. Op dit moment hebben voorspellingen hierover nog een speculatief karakter. Er zijn te veel onzekerheden en nog weinig betrouwbare data. In de komende jaren zal pas duidelijk worden wat de impact op de lange termijn levensverwachting zal zijn. Wel heeft het AG een aantal gevoeligheidsanalyses opgenomen in de publicatie om de orde van grootte van de mogelijke impact in te schatten.

Indien de Prognosetafel AG2020 vanaf nu gebruikt zou worden voor de vaststelling van de AOW-leeftijd, is op basis van de huidige wetgeving de verwachting dat de AOW-leeftijd in 2030 stijgt van 67 jaar naar 67 jaar en 3 maanden, en in de jaren erna door zal stijgen tot 68 jaar in 2042. Dit is minder snel dan eerder verwacht. De prognoses van het CBS zijn hier overigens leidend, waardoor bovenstaande als indicatief moet worden beschouwd.

Noot

Met de publicatie van de Prognosetafel AG2020 presenteert het AG zijn meest recente inschatting van de toekomstige sterfte voor de Nederlandse bevolking. Deze inschatting is gebaseerd op zowel Nederlandse sterftedata als sterftedata van Europese landen met een vergelijkbare welvaart als in Nederland.

Omdat de specificatie van het model is verfijnd, is de verandering in de Prognosetafel AG2020 ten opzichte van de Prognosetafel AG2018 niet alleen het gevolg van het toevoegen van nieuwe sterftedata, maar ook het gevolg van deze modelverfijning. De afgelopen twee jaren zien we dat sterftekansen meer toenemen dan verwacht op basis van AG2018. Dit betekent dat de levensverwachting nog steeds toeneemt, maar minder dan eerder verwacht. 

Lees de nieuwste uitgave van onze PE nieuwsbrief en schijf u in voor ons cursusaanbod!

Lees iedere week een blog op de website van het Koninklijk Actuarieel Genootschap. Vakspecialisten delen hun visie over een voor hen relevant thema. Deze keer de visie van Jos Berkemeijer. Lees verder>>

Tweet

Ieder jaar stelt het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG), in het kader van de Johan de Witt prijs, een prijs ter waarde van € 5.000 ter beschikking voor een (wetenschappelijke) scriptie voor de opleiding Actuariële Wetenschappen (EMAS en AEMAS) of een vergelijkbare kwantitatieve opleiding.

Heb jij je scriptie geschreven in de periode tussen 1 oktober 2019 en 1 oktober 2020, dan nodigt het AG je van harte uit jouw scriptie in te sturen voor deze prijs! Meer informatie>>

Al onze opleidingen zijn weer gestart: zowel online als offline. Gisteren startten 10 studenten met de opleiding Actuarieel Rekenen! Om een veilige leeromgeving te waarborgen, voldoen wij aan de RIVM-richtlijnen.

De genomineerden voor de Actuaris van het Jaar Prijs 2020 zijn bekend. De jury heeft alle voordrachten vanuit het publiek bestudeerd en beoordeeld op basis van hun bijdrage aan het actuariële vakgebied, maatschappelijke relevantie en herkenbaarheid en visie op het vak. Daaruit is dit jaar een drietal aan genomineerden gekomen: Antoon Pelsser, Stephan van Stalborch en Jan de Wit. Daarnaast zijn Rik van Beers, Yentl Goossens en Wouter Slot zijn genomineerd voor Actuarieel Talent van het Jaar 2020.

De prijsuitreiking vindt plaats op 8 oktober 2020 tijdens de Dag van de Actuaris. Meer informatie>>

Het studie- en verenigingsjaar 2020 is gestart, maar ziet er door Covid-19 voorlopig anders uit dan voorgaande jaren:

• de lessen van de opleidingen bieden we hybride aan: deels online en deels in het Johan de Witt huis;
• PE- en AG-bijeenkomsten worden voornamelijk online aangeboden en alleen bij een bijeenkomst met een beperkt aantal deelnemers (maximaal 18 deelnemers) in het Johan de Witt huis.

Vanzelfsprekend bieden het AI en het AG haar leden, studenten en gasten een omgeving waarin het goed mogelijk is de geadviseerde afstand van anderhalve meter te waarborgen. In de lokalen staan de tafels op drie meter afstand van elkaar, mét loopruimte om naar het toilet te gaan of koffie/thee te pakken. Daarnaast maken wij regelmatig alles schoon en staan bij binnenkomst en bij de in- en uitgang van de lokalen desinfectiemiddelen klaar.

Om een veilige leeromgeving te waarborgen, hebben wij voor de lessen en bijeenkomsten in het Johan de Witt huis de volgende richtlijnen opgesteld, waaraan iedereen die aanwezig is zich dient te houden:

• bij Covid-19 symptomen blijft u thuis en stelt u ons tijdig op de hoogte;
• u bent maximaal 10 minuten van tevoren aanwezig, kom dus niet te vroeg;
• kom alleen indien noodzakelijk met het openbaar vervoer;
• maak regelmatig gebruik van de ontsmettingsmiddelen (in ieder geval bij binnenkomst) en volg de geldende richtlijnen in het gebouw, eventuele aanwijzingen van onze medewerkers én de RIVM-richtlijnen op;
• er is sprake van eenrichtingsverkeer in ons pand, ook bij toiletbezoek: direct bij de voordeur rechtdoor het trappenhuis in, de looprichting is linksom. Dit staat ook duidelijk op de vloeren en muren aangegeven;
• de kapstok staat klaar bij de ingang van het lokaal, hiervoor hoef u niet het hele pand door;
• de eerste personen gaan vooraan in het lokaal zitten, zodat degenen, die na hen arriveren, achteraan kunnen aansluiten;
• de deur vooraan in het lokaal gebruiken bij vertrek of toiletbezoek;
• per lokaal kunnen maximaal één mannelijke en één vrouwelijke bezoeker tegelijk gebruik maken van het toilet, hierbij dient u de aangegeven route te lopen;
• houd onderling de anderhalve meter afstand aan, ook met docenten/sprekers en medewerkers;
• achterin de lokalen staat koffie en thee klaar. Naast de koffie- en theekannen liggen ontsmettingsdoekjes om de handvatten van de kannen mee af te nemen. Maak hier gebruik van;
• verlaat na de les of de bijeenkomst onmiddellijk het pand. Als u buiten nog even blijft napraten, let u ook daar op de anderhalve meter afstand;
• als u één van de medewerkers wilt spreken, vraag dat dan bij de receptie. Als de medewerker aanwezig is, komt hij/zij naar beneden.

Indien tijdens een les of bijeenkomst een maaltijd wordt verzorgd wordt, is dit over het algemeen een broodjesmaaltijd. De broodjes zijn per persoon hygiënisch verpakt en kunnen in het lokaal aan het tafeltje of buiten worden genuttigd. Let ook hierbij op de anderhalve meter afstand.

Als u op- en/of aanmerkingen hebt op ons Covid-19 beleid, laat dit dan weten. Dit beleid zal indien nodig worden aangepast.

Hans Duijn

directeur AI en AG